معرفی رشته مرتع آبخیزداری تا مقطع دکتری

معرفی رشته مهندسی مرتع آبخیزداری تا مقطع دکتری در ایران – سنجش امیرکبیر

ج- نواحی خشک (Arid)، نیمه خشک (Semi arid) و خشک نیمه مرطوب (Dry sub-humid) به معنی مناطقی بجز مناطق قطبی و نیمه قطبی می‎باشد که در آن نسبت میزان بارندگی به تبخیر بالقوه در محدود 50 تا 65 درصد قرار دارد. چ- مناطق مبتلا به (Affected Areas) به معنی مناطق خشک یا نیمه خشک و یا خشک نیمه مرطوب می‎باشد که از بیابان‎زایی آسیب دیده‎اند و یا در معرض تهدید هستند. به طور کلی در تعریف بیابانزایی سه نکته مهم مورد تأکید قرار گرفته است که عبارتند از:

1-            تخریب سرزمین     

2-            تغییرات اقلیمی                

3-             فعالیتهای انسانی آثار و پیامدهای بیابان‌زایی

ü    در حدود 80 درصد از اراضی کشور در حوزه مناطق خشک و نیمه خشک تا خشک نیمه مرطوب قرار دارد و از این نظر دارای شرایط اکولوژیکی شکننده‎ای است. به لحاظ پتانسیل کم تولید و محدودیت‎های کمی و کیفی شیوه‏های بهره‎برداری در مناطق خشک، شدت روند بیابانزایی در این مناطق در مقایسه با مناطق نیمه خشک کمتر است. هم اکنون بیشترین میزان تخریب و نابودی منابع طبیعی تجدید شونده در حوزه‏های مناطق نیمه خشک تا خشک نیمه مرطوب مشاهده می‎شود. در مناطق فرا‎ خشک که عموماً میزان بارندگی کمتر از 200 میلیمتر است، عملاً امکان کشاورزی دیم وجود ندارد؛ در نتیجه بطور طبیعی علتهای عمده تخریب منابع آب و خاک در این بخش دیده نمی‎شود و مراتع به علت پتانسیل کم تولید علوفه، تحت چرای مفرط قرار ندارند. بنابراین شدیدترین نوع تخریب در مناطق فراخشک، در حوزه اراضی کشاورزی رخ می‏دهد که دلایل عمده آن عبارتند از:

ü    کاهش سطح سفره‏های زیر زمینی به سبب استفاده خارج از توان تغذیه آنها

ü     شور و قلیایی شدن خاکها به سبب رعایت نکردن اصول بهره‎برداری از منبع اراضی

ü    استفاده بی‎رویه از منابع آب جهت  آبیاری، به طوری که عملاً بخشی از به هدر رفتن منابع آب، ضمن افت میزان راندمان آبیاری، منجر به انهدام منابع نیز می‎شود.

 بدترین شرایط را مناطق نیمه خشک و خشک نیمه مرطوب در کشور دارند که ‎این وضعیت در مناطقی با متوسط بارندگی بین 200 تا 500 میلیمتر کاملاً آشکار است. در این حوزه‎ها بارزترین علل تخریب عبارتند از:

   1-            فرسایش آبی با شدت متوسط تا خیلی زیاد

   2-            تخریب کمی و کیفی پوشش گیاهی به سبب فشار چرای دام، رعایت نکردن فصل مناسب چرا و بوته کنی

   3-            تخریب مراتع و تبدیل آنها‎‎ به اراضی دیم به ویژه در حوزه‏هایی با بارندگی حدود 300 میلیمتر، توأم با وقوع خشکسالی‎ها که عملاً این اراضی را بصورت اراضی رها شده در می‎آورد.

  مبارزه با بیابان‌زایی: مبارزه با بیابان‌زایی عبارت است از مجموعه اقداماتی که در چارچوب طرحهای جامع توسعه در مناطق خشک و نیمه خشک تا خشک نیمه مرطوب صورت می‎گیرد و این اقدامات باید مبتنی بر اصول توسعه پایدار بوده و شامل سه گروه فعالیت های زیر می‎باشد:

   1-            بازدارنده

   2-            اصلاحی

   3-            احیایی

1-                     فعالیتهای بازدارنده عمده‎ترین زمینه‏های فعالیت بازدارنده، شامل سه گروه برنامه‏های زیر است:

أ‌-            آگاهی دهنده و ترویجی

ب‌-            تشویقی

ت‌-            تنبیهی

2-                     روش های اصلاحی: - اصلاح روشهای شخم - اصلاح روشهای آبیاری - اصلاح روشهای تناوب زراعی و آیش - اصلاح روشهای کود دهی   3- روش های احیایی: این روشها معمولاً در مناطقی مورد استفاده قرار می‎گیرد که به طور جدی دچار تخریب شده‎اند و آسیبهای وارد شده به حدی است که رهاسازی آنها‎‎ به حالت طبیعی و به تنهایی برای احیای شرایط اکولوژیکی آنها‎‎ کفایت نمی‎کند. در این صورت مرحله بازسازی و احیای اراضی مستلزم اجرای پاره‎ای از پروژه‏های فنی نظیر:

1.   احداث بادشکن

2.   مالچ پاشی

3.   نهال کاری

4.    بذر پاشی

5.   بذر کاری

6.   انتقال آب

بنابراین لزوم حفاظت و بهره‌برداری بهینه از منابع طبیعی (مراتع، بیابان‌ها و حوزه‌های آبخیز) تنها در سایه استفاده از فارغ التحصیلان رشته مهندسی منابع طبیعی - مرتع و آبخیزداری امکان پذیر است که رسالت تربیت نیروی انسانی در این بخش بر عهده دانشگاهها و مراکز آموزش عالی است.

معرفی رشته مرتع آبخیزداری تا مقطع دکتری در ایران – سنجش امیرکبیر

 در حال حاضر در کشور ما واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه‌های دولتی دارای این رشته به شرح زیر می‌باشند: الف - در مقطع کاردانی ·       دانشگاه آزاد اسلامی: 1.     واحد اراک در استان مرکزی           2.     واحد نیشابور در استان خراسان رضوی       3.     واحد سوادکوه در استان مازندران (علمی کاربردی منابع طبیعی - مرتع) 4.     واحد بافت در استان کرمان       5.     واحد بروجرد در استان لرستان 6.     واحد خلخال در استان اردبیل 7.     واحد اردستان در استان اصفهان 8.     واحد سنندج در استان کردستان 9.     واحد قائم شهر در ایتان مازندران 10.                       واحد گرگان در استان گلستان ·       دانشگاه‌های دولتی: 1.     دانشگاه شهرکرد 2.     دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان (دانشکده کشاورزی گنبد کاووس) 3.     دانشگاه رازی کرمانشاه (دانشکده قصر شیرین) 4.     دانشگاه شیراز (دانشکده داراب) 5.     دانشگاه بوعلی سینا همدان- مرکز ملایر 6.     دانشگاه ایلام 7.     دانشگاه بیرجند 8.     دانشگاه فردوسی مشهد - آموزشکده کشاورزی شیروان ب - در مقطع کارشناسی ·        دانشگاه آزاد اسلامی: 1.     واحد میبد در استان یزد          2.     واحد ارسنجان در استان فارس 3.     واحد نور در استان مازندران  4.     واحد بافت در استان کرمان       5.     واحد تربت جام در استان خراسان رضوی 6.     واحد بندرعباس در استان هرمزگان 7.     واحد فیروزآباد در استان فارس ·       دانشگاه‌های دولتی: 1.     دانشگاه تهران (دانشکده منابع طبیعی کرج) 2.     دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان 3.     دانشگاه مازندران (دانشکده منابع طبیعی ساری) 4.     دانشگاه صنعتی اصفهان 5.     دانشگاه یزد 6.     دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی زابل 7.     دانشگاه شهید چمران اهواز(دانشکده منابع طبیعی بهبهان) 8.     دانشگاه کردستان 9.     دانشگاه شیراز 10.دانشگاه ارومیه ج- در مقطع کاردانی به کارشناسی (کارشناسی ناپیوسته) ·        دانشگاه آزاد اسلامی: 1.     واحد نور در استان مازندران  2.     واحد بندرعباس در استان هرمزگان   ·       دانشگاه‌های دولتی: 1.     دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان (دانشکده کشاورزی گنبد کاووس) 2.     دانشگاه یزد (شاخه اردکان یزد) 3.     دانشگاه شیراز (دانشکده داراب)  د - در مقطع کارشناسی ارشد مرتعداری و آبخیزداری ·        دانشگاه آزاد اسلامی: 1.     واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی در تهران   ·       دانشگاه‌های دولتی: 1.     دانشگاه تهران (دانشکده منابع طبیعی کرج) – گرایش‌های مرتعداری، آبخیزداری و بیابان‌زدایی 2.     دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان– گرایش‌های مرتعداری، آبخیزداری و مدیریت مناطق بیابانی 3.     دانشگاه مازندران (دانشکده منابع طبیعی ساری) – گرایش‌های مرتعداری و آبخیزداری 4.     دانشگاه صنعتی اصفهان – گرایش‌های مرتعداری و بیابان‌زدایی 5.     دانشگاه شیراز– گرایش‌ مدیریت مناطق بیابانی ه- در مقطع دکتری ·        دانشگاه آزاد اسلامی: 1.     واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی در تهران   ·       دانشگاه‌های دولتی: 1.     دانشگاه تهران (دانشکده منابع طبیعی کرج) – گرایش‌های علوم مرتع و آبخیزداری 2.     دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان– گرایش‌ علوم مرتع گرایشهای رشته مرتع و آبخیزداری در مقطع کارشناسی ناپیوسته 1.     مهندسی منابع طبیعی- مرتعداری و آبخیزداری             2.     احیاء و بهره‌برداری از مناطق بیابانی   دروس امتحانی رشته‌های کارشناسی ناپیوسته    1 - مهندسی منابع طبیعی- مرتعداری و آبخیزداری             نام دروس امتحانی ضریب ریاضیات 2 حفاظت آب و خاک 2 زمین شناسی 2 مرتعداری 3 اصول آبخیزداری در مناطق نیمه خشک 3 معارف اسلامی 2 ادبیات فارسی 2 زبان عمومی 2                                                                       2- احیاء و بهره‌برداری از مناطق بیابانی نام دروس امتحانی ضریب روش احیاء پوشش گیاهی 3 بیابان‌زایی و کنترل آن 2 بهره‌برداری از منابع آب در بیابان 2 بهره‌برداری و حفاظت عرصه‌های احیاء شده بیابانی 2 بهره‌برداری از خاکهای مناطق خشک و  بیابانی 2 معارف اسلامی 2 ادبیات فارسی 2 زبان عمومی 2     گرایشهای رشته مرتع و آبخیزداری در مقطع کارشناسی ارشد (توضیح : گرایش‌های اول تا سوم اختصاصی رشته مرتع و آبخیزداری می‌باشند و سایر گرایش‌ها از رشته‌های دیگر نیز دانشجو می‌پذیرند) 1.     مرتعداری         2.     آبخیزداری             3.     بیابان‌زدایی             4.     مدیریت مناطق بیابانی   5.     هواشناسی کشاورزی             6.     مهندسی سوانح طبیعی               7.     سنجش از دور       دروس امتحانی رشته‌های کارشناسی ارشد    1 - مرتعداری نام دروس امتحانی ضریب زبان عمومی و تخصصی 2 حفاظت خاک و آبخیزداری 2 مرتعداری 3 اصلاح و توسعه مراتع 2 ا رزیابی و اندازه گیری مرتع 3 شناسایی گیاهان مرتعی 1و 2 2                                                                       2- آبخیزداری نام دروس امتحانی ضریب زبان عمومی و تخصصی 2 حفاظت خاک و آبخیزداری 3 مرتعداری 2 هیدرولوژی کاربردی 2 ژئومورفولوژی و زمین شناسی 3 جامعه شناسی روستایی 2                     3 - بیابان‌زدایی نام دروس امتحانی ضریب زبان عمومی و تخصصی 2 حفاظت خاک 3 مرتعداری 2 هیدرولوژی 2 ژئومورفولوژی 3  خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک  2   4- مدیریت مناطق بیابانی نام دروس امتحانی ضریب زبان عمومی و تخصصی 2 حفاظت خاک و آبخیزداری 2 طرح آزمایشات کشاورزی 2 اکولوژی عمومی 3 ژئومورفولوژی 2 رابطه آب و خاک و گیاه 3   5- هواشناسی کشاورزی نام دروس امتحانی ضریب زبان عمومی و تخصصی 2 ریاضیات 3 آمار 3 هیدرولوژی 2 هواشنا سی 3 دروس کشاورزی(زراعت،باغبانی، خاکشناسی، آبیاری، گیاهپزشکی) 2     5- مهندسی سوانح طبیعی نام دروس امتحانی ضریب زبان عمومی و تخصصی 1   ریاضیات مهندسی 1 مقاومت مصالح 1 هیدرولیک 1 اقتصاد مهندسی 1 هیدرولوژی 1         6- سنجش از دور و GIS نام دروس امتحانی ضریب زبان عمومی و تخصصی 2 آمار و ریاضیات 3 اصول تفسیر عکسهای هوایی 2 ژئومورفولوژی و جغرافیای زیستی 2 جغرافیای شهری و روستایی 2 هیدرواقلیم 2 توجه :  متقاضیان علاقه‌مند به ادامه تحصیل در رشته‌های دیگر می‌توانند به دفترچه راهنمای آزمون ورودی تحصیلات تکمیلی که هر سال منتشر می‌شود، مراجعه فرمایند.

سنجش امیرکبیر

معرفی رشته مرتع آبخیزداری تا مقطع دکتری در ایران – سنجش امیرکبیر